Από πολλές απόψεις, η επίθεση εναντίον της Γάζας θυμίζει τον πόλεμο του Λιβάνου, το καλοκαίρι του 2006, από τον οποίο οι ισραηλινοί ηγέτες άντλησαν ορισμένα διδάγματα: απέφυγαν να επαναλάβουν τα ίδια σφάλματα σε στρατιωτικό επίπεδο, αλλά επίσης και στον τομέα της επικοινωνιακής πολιτικής. Στον αυστηρό αποκλεισμό στο εσωτερικό, στην απαγόρευση πρόσβασης στη Γάζα, ώστε να γλιτώσουν οι τηλεθεατές από τις εικόνες της μαρτυρικής αυτής περιοχής, προστέθηκε και η προπαγάνδα προς κάθε κατεύθυνση στο εξωτερικό.«Μια νέα διεύθυνση πληροφοριών δημιουργήθηκε για να επηρεάζει τα μέσα ενημέρωσης, με μια ορισμένη επιτυχία», αποκαλύπτει τώρα η βρετανική εβδομαδιαία εφημερίδα «The Observer». «Και όταν άρχισε η επίθεση (…), μια πλημμυρίδα από διπλωμάτες, μπλογκ και άλλους υποστηρικτές του Ισραήλ άρχισε να σφυροκοπάει με προσεκτικά επεξεργασμένα μηνύματα(1)».
Κινητήριος δύναμη του μηχανισμού ήταν ο πρώην πρεσβευτής στα Ηνωμένα Εθνη Νταν Γκίλερμαν, ο οποίος βεβαιώνει: «Δεν είδα ποτέ μου (…) το υπουργείο Εξωτερικών Υποθέσεων, το υπουργείο της Αμυνας, το γραφείο του πρωθυπουργού, την αστυνομία και τον στρατό να εργάζονται με τόσο συντονισμό, με τόση αποτελεσματικότητα».
*Αυτοάμυνα: Είναι η λέξη-κλειδί. Κανένα κράτος, επαναλαμβάνουν οι φανατικοί υποστηρικτές του Ισραήλ, δεν θα δεχόταν να αφήνει τον πληθυσμό του να ζει με τον τρόμο των ξένων ρουκετών.
Αναμφισβήτητα, κάθε κυβέρνηση αντιμέτωπη με μια παρόμοια κατάσταση θα αντιδρούσε. Αλλά πώς; Εξαπολύοντας έναν πόλεμο, πολύ πιο φονικό ή διαπραγματευόμενη για να θέσει τέρμα στις συγκρούσεις; Εδώ και 61 χρόνια, το Τελ Αβίβ μπαίνει στον πόλεμο βεβαιώνοντας ότι «δεν έχει άλλη επιλογή» -στα εβραϊκά, «έιν μπρέρα».
Πρόκειται για εξόφθαλμη αναλήθεια: οι Παλαιστίνιοι δεν αναγνώρισαν τον γείτονά τους -που είναι και κατοχική δύναμη από το 1988- και ο αραβικός κόσμος δεν του έτεινε το χέρι, το 2002, στο Ισραήλ για εξομάλυνση με αντάλλαγμα την αποχώρησή του από τα κατεχόμενα εδάφη; Χωρίς να ξεχνούμε ότι, αν οι Ισραηλινοί έχουν δικαίωμα στην αυτοάμυνα, το ίδιο έχουν και οι Παλαιστίνιοι…
*Ρήξη: Οι διπλωματικοί εκπρόσωποι και ο τύπος του Τελ Αβίβ επαναλαμβάνουν ότι η Χαμάς είναι εκείνη η οποία διέκοψε την εκεχειρία -ξεχνώντας ότι το «Συμπαγές Μολύβι», σύμφωνα με την ομολογία του Εχούντ Μπάρακ, προετοιμαζόταν εδώ και έξι μήνες.
Κανείς δεν αρνείται ότι, μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, οι ισλαμιστές μαχητές είχαν σταματήσει να εκτοξεύουν ρουκέτες -ακόμη και το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών το αναγνωρίζει. Οι εκτοξεύσεις, ωστόσο, ξανάρχισαν τον Νοέμβριο. Και δικαιολογημένα: μια λεπτομέρεια που συχνά «ξεχνούν» είναι ότι ο ισραηλινός στρατός διεξήγαγε, στις 4 Νοεμβρίου του 2008, μια επιχείρηση που στοίχισε τη ζωή σε έξι μαχητές της Χαμάς και στην οποία η Χαμάς απάντησε…
Ενα άλλο σημείο που σπανίως αναφέρεται: η εκεχειρία θα συμβάδιζε με τον τερματισμό του αποκλεισμού της Γάζας και το άνοιγμα των συνόρων της, κάτι που το Ισραήλ δεν αποδέχθηκε ποτέ.
Ακόμη χειρότερα: το εμπάργκο είχε γίνει σχεδόν ολοκληρωτικό τους τελευταίους μήνες, σε σημείο που, πριν ακόμη την επίθεση, τα τέσσερα πέμπτα του πληθυσμού εξαρτιώνταν από τη βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών. Με την ισραηλινή επίθεση, ακόμη και το νερό, τα καύσιμα, ο ηλεκτρισμός και τα βασικά είδη διατροφής έγιναν σπάνια.
*Αποκλεισμός: Στην πραγματικότητα, πρέπει να ανατρέξουμε στον Ιανουάριο του 2006. Γιατί οι βουλευτικές εκλογές, που έγιναν μετά από αίτημα του Κουαρτέτου (ΗΠΑ, Ρωσία, Ε.Ε. και ΟΗΕ) για τη Μέση Ανατολή και τις οποίες επέβλεψαν περισσότεροι από 900 παρατηρητές, έδωσαν, τότε, την πλειοψηφία στην οργάνωση Χαμάς.
Λογικά, το Τελ Αβίβ έπρεπε να αναγνωρίσει το γεγονός και να θεωρήσει συνομιλητή τον νέο πρωθυπουργό. Ομως, όχι μόνο άρχισε να μποϊκοτάρει την κυβέρνηση αλλά και πέτυχε από τις ΗΠΑ και από την Ευρωπαϊκή Ενωση, να κάνουν το ίδιο, επικαλούμενο την άρνηση της Χαμάς να αναγνωρίσει το Ισραήλ. Και αυτός ο αποκλεισμός δεν σταμάτησε ούτε όταν η κυβέρνηση εθνικής ενότητας Χαμάς – Φάταχ, τον Μάρτιο του 2007, υιοθέτησε ως πρόγραμμά της τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στα κατεχόμενα από το 1967 εδάφη -μια προσέγγιση την οποία το ισλαμιστικό κίνημα επιβεβαίωσε πολλές φορές(2).
*Δυσαναλογία: Στην ιστοσελίδα του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων, ο Μπεν Ντρορ Γεμίνι δηλώνει: «Μερικοί από τους χειρότερους επικριτές του Ισραήλ έγραψαν ότι, για κάθε ισραηλινό νεκρό, μετρούμε μια εκατοντάδα παλαιστίνιους νεκρούς. Λέγεται ότι η μισή αλήθεια είναι χειρότερη από το ψέμα. Αλλά εδώ δεν είναι καν η μισή αλήθεια: είναι μία απάτη. Στην πραγματικότητα, τα χρόνια που εκτοξεύονταν ρουκέτες σε έναν άμαχο πληθυσμό δεν είναι ζήτημα υπολογισμού των απωλειών».
Αφού δεν αισθάνεται καν τη στοιχειώδη συμπόνια, ο ισραηλινός Αντρέ Γκλιξμάν(3) θα μπορούσε τουλάχιστον να δεχθεί αυτούς τους αριθμούς: σε τρία χρόνια, από την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα μέχρι την έκρηξη αυτού του πολέμου, οι ρουκέτες Κασάμ σκότωσαν έντεκα Ισραηλινούς, ενώ ο ισραηλινός στρατός σκότωσε 1.700 ανθρώπους. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν και τα 1.300 θύματα του «Συμπαγούς Μολυβιού». Οταν οι Ισραηλινοί, από την πλευρά τους, είχαν δεκατρείς νεκρούς.
Οπως γράφει ο ιστορικός Αβι Σλάιμ, «η βιβλική ρήση «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» είναι ήδη αρκετά άγρια. Αλλά η τρελή επίθεση του Ισραήλ ενάντια στη Γάζα μοιάζει να υπακούει στη λογική του «οφθαλμόν αντί βλεφαρίδας»(4)».
Ευτυχώς, ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί διαβεβαιώνει: η Γάζα δεν «ισοπεδώθηκε», αλλά «συγκλονίστηκε»(5)…
*Ισορροπία: Τα περισσότερα γαλλικά τηλεοπτικά δίκτυα, φροντίζοντας να σεβαστούν πλήρως την ισορροπία στην κάλυψη της σύγκρουσης, και ίσως επίσης για να μη δυσαρεστήσουν το Μέγαρο των Ηλυσίων, έδειχναν εναλλάξ εικόνες από ισραηλινούς πολίτες στα καταφύγια του Σντερότ και παλαιστίνιους αμάχους κάτω από τα πυρά των F-16 και των αρμάτων.
Το να θέτεις ως στόχο αμάχους αποτελεί, είναι αλήθεια, την ίδια την ουσία της τρομοκρατίας, ή, τουλάχιστον, μια καθαρή παραβίαση των συμβάσεων της Γενεύης.
Αλλά μπορούμε, άραγε, να θέσουμε στο ίδιο επίπεδο ορισμένα σπίτια που υπέστησαν ζημιές από αυτοσχέδιες ρουκέτες. Τα κατεστραμμένα σχολεία, τα βομβαρδισμένα νοσοκομεία και τις αποθήκες τροφίμων που έγιναν στάχτη από τις πιο σύγχρονες βόμβες;
*Αμαχοι: Συνειδητοποιώντας τη συγκίνηση που προκαλούν τα δεινά, η εκπρόσωπος της πρεσβείας του Ισραήλ στη Γαλλία, Νίνα Μπεν Αμί, βεβαίωνε: «Η Χαμάς στοχεύει τους αμάχους, εμείς κάνουμε τα πάντα για να τους προφυλάξουμε(6)».
Το επιχείρημα μοιάζει εκκεντρικό. Η Λωρίδα της Γάζας αποτελεί ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα εδάφη στον κόσμο: ενάμισι εκατομμύριο άτομα σε 370 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Πρέπει κάποιος να μην έχει πατήσει ποτέ το πόδι του εκεί για να φανταστεί ότι οι μαχητές θα μπορούσαν να είναι αλλού και όχι ανάμεσα στους αμάχους.
Και το να ισχυρίζεται κανείς ότι οι βόμβες ξεχωρίζουν την ήρα απ’ το στάρι δεν είναι παρά κακόγουστο αστείο: τα δύο τρίτα των θυμάτων της ισραηλινής επίθεσης δεν ήταν μαχητές της Χαμάς.
Το ένα τρίτο ήταν κάτω των 18 χρόνων. Και δικαιολογημένα: αεροπλάνα και άρματα μάχης είχαν ως στόχο, όπως είδαμε, δημόσια κτίρια και κατοικίες. Και όμως, η κυρία Μπεν Αμί υποστηρίζει με θράσος πως «πετάμε προκηρύξεις για να αναγγείλουμε τους βομβαρδισμούς και για να καλέσουμε τους κατοίκους να φύγουν».
Αλλά να πάνε πού; Κανείς δεν μπορεί να εγκαταλείψει το έδαφος, ούτε από την ξηρά, ούτε από τη θάλασσα. Αλλωστε, αν το Ισραήλ επιθυμούσε πραγματικά να προστατεύσει τον παγιδευμένο πληθυσμό, το ελάχιστο θα ήταν να διευκολύνει το έργο του Ερυθρού Σταυρού. Ομως, όπως βεβαιώνει ο Αντουάν Γκραντ, ο εκπρόσωπός του στη Γάζα, «συναντάμε απίστευτη δυσκολία για να εξασφαλίσουμε γρήγορα το πράσινο φως από τους Ισραηλινούς και να παρέμβουμε μετά από έναν βομβαρδισμό. Αυτό μας παίρνει συχνά έξι έως δώδεκα ώρες, και επιδεινώνει μια ανθρωπιστική καταστροφή που είναι ήδη τραγική(7)».
Κάτι ακόμη πιο σοβαρό: Αραγε, ένας στρατός που λαμβάνει υπόψη του το δίκαιο του πολέμου θα χρησιμοποιούσε -γεγονός που έχει αποδειχθεί- βόμβες φωσφόρου(8); Αυτός ο πόλεμος, γράφει ο ισραηλινός ιστορικός Ζεέβ Στέρνχελ, είναι «ο πιο βίαιος και ο πιο βάρβαρος της ιστορίας μας(9)».
*Μίσος: Η ισραηλινή υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων, Τζίπι Λίβνι, ανησύχησε συχνά, με αρκετό κυνισμό, για την ένταση του «μίσους απέναντι στο Ισραήλ».
Αλλά ποιος το έσπειρε; Εκπλήσσεται κανείς από το γεγονός ότι το θέαμα των διαμελισμένων σωμάτων γυναικών, παιδιών και ηλικιωμένων προκαλεί οργή ενάντια στους ισραηλινούς ηγέτες και, αν λάβουμε υπόψη την υποστήριξη της πλειοψηφίας στις επιχειρήσεις, οργή ενάντια στους εβραίους; Και χωρίς να εγκρίνει κανείς αυτή τη γενίκευση -που βασίζεται στην αρχή της συλλογικής ευθύνης, η οποία δεν εφαρμόστηκε ούτε καν στους Γερμανούς- πώς να μην κατανοούμε εκείνο που την προκαλεί;
Ο Ούρι Αβνερί, ο μεγαλύτερος από όλους τους ισραηλινούς ειρηνιστές, το εκτιμά σωστά: «Αυτό που θα σημαδευτεί με πυρακτωμένο σίδερο στη συνείδηση του κόσμου είναι η εικόνα του Ισραήλ ως αιματοβαμμένου τέρατος, έτοιμου να διαπράξει ανά πάσα στιγμή εγκλήματα πολέμου και ανίκανου να υπακούσει σε οποιαδήποτε ηθική αναστολή. Αυτό θα έχει σοβαρές επιπτώσεις μακροπρόθεσμα, για την εικόνα μας στον κόσμο, για τις δυνατότητές μας να πετύχουμε την ειρήνη. Αυτός ο πόλεμος είναι, σε τελική ανάλυση, και ένα έγκλημα ενάντια στους Ισραηλινούς, ενάντια στο κράτος του Ισραήλ(10)».
*Κοινοτικό πνεύμα: Η συγκίνηση μπροστά στη φρίκη στρέφεται επίσης, πέρα από τους Ισραηλινούς, στους εβραίους. Τίποτε, βέβαια, δεν δικαιολογεί μια τέτοια παρέκκλιση: οι Γάλλοι με εβραϊκή πίστη ή κουλτούρα δεν έχουν περισσότερες ευθύνες για τα εγκλήματα των ισραηλινών ένοπλων δυνάμεων από τους Γάλλους που έχουν μουσουλμανική θρησκεία ή θετική προσέγγιση στα εγκλήματα της Αλ Κάιντα. Αλλωστε, ποιος μπορεί να περιοριστεί σε μία μόνο διάσταση, θρησκευτική ή πολιτιστική, της ταυτότητάς του;
Εντυπωσιακή αντίφαση ήταν αυτή που εξέφρασε ο πρόεδρος του Αντιπροσωπευτικού Συμβουλίου των Εβραϊκών Ιδρυμάτων της Γαλλίας (CRIF), Ρισάρ Πρασκιέ, ο οποίος έκανε έκκληση «να μη γίνει εισαγωγή της σύγκρουσης στη Γαλλία», διακηρύσσοντας ταυτόχρονα την «άνευ όρων αλληλεγγύη του(11)» με το Ισραήλ, αφού προηγουμένως διαβεβαίωσε ότι «το 95% της γαλλικής εβραϊκής κοινότητας συμφωνεί με την πολιτική του Ισραήλ και με ό,τι διαπράττει ο στρατός του(12)»!
*Αντισημιτισμός: Τα γεγονότα στη Γάζα χρησίμευσαν ως πρόσχημα για έναν ορισμένο αριθμό αντισημιτικών πράξεων στη Γαλλία.
Μολονότι έγιναν, πράγματι, σοβαρές βιαιότητες ενάντια σε συναγωγές ή σε άτομα που χαρακτηρίζονται εβραίοι, ο κατάλογος των γεγονότων που αναφέρονται περιλαμβάνει επίσης εξυβρίσεις και συνθήματα, εξίσου απαράδεκτα αλλά προφανώς και λιγότερο σοβαρά. Η εμπειρία της δεύτερης Ιντιφάντα έπρεπε να ωθήσει τα μέσα ενημέρωσης στην επαγρύπνηση και… στη σύνεση: η άνοδος της αντιεβραϊκής βίας από το 2001 ώς το 2003, που αποδόθηκε λανθασμένα σε νεαρούς μετανάστες(13), συνοδεύθηκε γρήγορα από ένα αντιαραβικό και αντιμουσουλμανικό κύμα. Κατόπιν, και τα δύο ρεύματα υποχώρησαν, κάτω από την επίδραση των μέτρων που πάρθηκαν από τις αρχές και, επιπλέον, χάρη στην αντιρατσιστική κινητοποίηση.Αντίθετα με την κυριαρχούσα αντίληψη, οι διαδηλώσεις αλληλεγγύης που εντάσσονται στην αναζήτηση μιας δίκαιης ειρήνης όχι μόνο δεν ωθούν στη φυλετική βία, αλλά επιτρέπουν σε όλους να εκφράζουν τα αισθήματα τα οποία, αλλιώς, θα μπορούσαν να ωθήσουν κάποιους σε ανεύθυνες πράξεις.
*Ειρήνη: Στο όνομά της ισχυρίζεται ότι δρα το Ισραήλ: καταφέροντας σοβαρά πλήγματα στη Χαμάς, θα διευκόλυνε την ειρήνη με τους «μετριοπαθείς».
Η συγκεκριμένη ανάλυση δεν είναι καθόλου πειστική.
Ακόμη και αν η επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι» εξασθενεί στρατιωτικά το ισλαμιστικό κίνημα, το ενισχύει πολιτικά στην Παλαιστίνη. Οπως και με τη Χεζμπολάχ, το 2006, έτσι και η αντίσταση της Χαμάς θα την ανυψώσει αναμφίβολα στο επίπεδο του ήρωα ολόκληρου του μουσουλμανικού κόσμου.
Από την άλλη πλευρά, αν ο Εχούντ Ολμερτ και οι υπουργοί του, η Τζίπι Λίβνι, όπως και ο Εχούντ Μπάρακ, ήθελαν ειλικρινά να διαπραγματευθούν με την Παλαιστινιακή Αρχή, γιατί δεν τήρησαν τις υποσχέσεις που δόθηκαν στην Ανάπολη, τον Νοέμβριο του 2007; Δεν μάθαμε ποτέ ότι τα φυλάκια ελέγχου έχουν καταργηθεί, ούτε ότι ο εποικισμός πάγωσε, ούτε ότι ανεστάλησαν οι επιλεκτικές δολοφονίες…
*Ενισχυμένη Χαμάς, αναξιόπιστη Παλαιστινιακή Αρχή: ο θλιβερός απολογισμός του πολέμου στη Γάζα υπήρξε, χωρίς αμφιβολία, ο στόχος των ισραηλινών στρατηγικών εγκεφάλων.
Για να απωθήσουν, μία ακόμη φορά, τη γέννηση του παλαιστινιακού κράτους, και, μάλιστα, για να την καταστήσουν οριστικά αδύνατη.
(1) «The Observer», Λονδίνο, 4 Ιανουαρίου 2009.(2) Βλέπε τη συνέντευξη που έδωσε στο τέλος Δεκεμβρίου ο Χάλεντ Μέσααλ:
http://blog.mondediplo.net/2008-12-22-Khaled-Mechaal-Nous-voulons-un-Etat-dans-les
(3) Βλέπε « Gaza, une riposte excessive?», «Le Monde», 6 Ιανουαρίου 2009. (Στε): Στο συγκεκριμένο κείμενο, ο φιλόσοφος και δοκιμιογράφος Γκλιξμάν υπερασπίζεται τη νομιμότητα της ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα.
Πολέμιος του ΚΚΓ από μαοϊκές θέσεις τη δεκαετία του ’60, ο Γκλιξμάν ασπάστηκε, κατόπιν, τον φιλοατλαντισμό και τον νεοφιλελευθερισμό. Ο δημοσιογράφος Μπεν Ντρορ Γεμίνι είναι φανατικός υποστηρικτής της ισραηλινής πολιτικής στην Παλαιστίνη. Βλέπε, συλλογή των άρθρων του στα αγγλικά στο http://www.mideasttruth.com/forum/viewforum.php?f=26&sid=13521b3694426aa917c9063cb9a7eaf3, και ιδιαίτερα το «Fist Gaza and then the world», όπου υποστηρίζει ότι η σύγκρουση στη Γάζα δεν είναι ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ, αλλά ανάμεσα στην Αλ Κάιντα, το Ιράν και το ακραίο Ισλάμ, από τη μία, και τον ελεύθερο κόσμο, από την άλλη.
(4) Βλέπε Avi Shlaim, «How Israel brought Gaza to the brink of humanitarian catastrophe», «The Guardian», Λονδίνο, 7 Ιανουαρίου 2009.
(5) «Le Journal du Dimanche», Παρίσι, 18 Ιανουαρίου 2009. Σύμφωνα με το BBC, 4.000 κτίρια καταστράφηκαν και 20.000 υπέστησαν σοβαρές ζημιές…
(6) Κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συζήτησης, στις 12 Ιανουαρίου 2009.
(7) «Liberation», Παρίσι, 6 Ιανουαρίου 2009.
(8) Βλέπε «The Times», Λονδίνο, 8 Ιανουαρίου 2009. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο λευκός φώσφορος είναι μια τοξική ουσία η οποία μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στο δέρμα και να προσβάλει το συκώτι, την καρδιά και τις φλέβες. Μολονότι δεν απαγορεύεται από κάποια διεθνή σύμβαση, το ΙΙΙ Πρωτόκολλο της Σύμβασης του 1980 για τα συμβατικά όπλα αποκλείει τη χρήση του ενάντια σε άμαχους πληθυσμούς ή σε στρατιωτικές δυνάμεις που σταθμεύουν εν μέσω άμαχου πληθυσμού.
(9) «Haaretz», Τελ Αβίβ, 18 Ιανουαρίου 2009.
(10) http://zope.gush-shalom.org/home/en/channels/avnery/1231625457
(11) Στην εκπομπή «Parlons net», στο ραδιόφωνο France Info, στις 16 Ιανουαρίου 2009. http://www.france-info.com/spip.php?article238830
(12) «Le Figaro», Παρίσι, 5 Ιανουαρίου 2009. Ο κ. Πρασκιέ ανακάλεσε στη συνέχεια το ποσοστό 95%, μιλώντας στη France Info για τη «μεγάλη πλειοψηφία των εβραίων της Γαλλίας» (όπ.π.).
(13) Σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τα δύο τρίτα των ενεργειών αντιεβραϊκής βίας δεν έγιναν από Γάλλους βορειοαφρικανικής ή αφρικανικής καταγωγής.
* Δημοσιογράφος «Le Monde Diplomatique».
world and people 