Μπαρόζο κατά Γερμανίας για την κρίση: «Έκαναν πολύ λίγα για το ευρώ»

ΤΑ ΝΕΑ: Δευτέρα 24 Μαΐου 2010

• Επίθεση κατά των γερμανών πολιτικών εξαπολύει ο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, κατηγορώντας τους ότι έκαναν πολύ λίγα για να προασπίσουν το ευρώ, το οποίο ταλανίζεται αφότου ξέσπασε η ελληνική κρίση.

Μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, σε συνέντευξη που θα δημοσιευθεί την Τρίτη, ο κ. Μπαρόζο αναφέρει: «Τα τελευταία χρόνο δεν βρέθηκαν πολλές σημαντικές φωνές στη γερμανική πολιτική, για να εξηγήσουν στην κοινή γνώμη σε ποιο βαθμό ήταν σημαντικό για τη Γερμανία να έχει το ευρώ. Οι πολιτικοί θα πρέπει επίσης να πουν πως η γερμανική οικονομία θα πήγαινε πολύ χειρότερα χωρίς το ευρώ». Τις τελευταίες εβδομάδες, η πλειοψηφία των Γερμανών απέρριπτε την ιδέα ενός σχεδίου βοήθειας προς την Ελλάδα, μερικές φορές με όρους πολύ δηλητηριώδεις, και η κυβέρνηση της καγκελαρίου Μέρκελ φαινόταν να διστάζει προτού υποχωρήσει. «Η διαδικασία απόφασής μας απλώς κράτησε υπερβολικά πολύ. Οι αγορές είδαν πολλά αντιφατικά σημάδια» είπε ο Μπαρόζο.

Απαντώντας εξάλλου στις επικρίσεις για το κοινό νόμισμα, κυρίως στη Γερμανία, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπενθύμισε πως «το ευρώ δεν ήταν μια επινόηση της Ελλάδας, της Ιρλανδίας ή της Ισπανίας. Ήταν ένα γαλλο-γερμανικό σχέδιο». «Η Ελλάδα αλλοίωσε και παραποίησε (τα στοιχεία της). Αυτό είναι απαράδεκτο. Αλλά και η Γερμανία δεν συμπεριφέρθηκε πάντοτε σύμφωνα με το πνεύμα του Συμφώνου Σταθερότητας» προσέθεσε.

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέφρασε και πάλι την πεποίθηση ότι «το ευρώ δεν θα αποτύχει». «Είναι ένα πολύ ισχυρό νομισμα» διαβεβαίωσε, προσθέτοντας πως στην παρούσα κρίση «το ευρώ δεν είναι το πρόβλημα», αλλά τα ελλείμματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε πρόσφατα μεγαλύτερο έλεγχο των προϋπολογισμών των κρατών μελών. Μία πρώτη σύνοδος υπό τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Χέρμαν βαν Ρομπέι, πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα προκειμένου να ενισχύσει το Σύμφωνο Σταθερότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Ζ.Μπαρόζο εξέφρασε επιφυλάξεις σε ορισμένες προτάσεις που προώθησε η κυβέρνηση της Μέρκελ, εκτιμώντας κυρίως πως είναι «σχεδόν αδύνατο» να πάει κανείς πιο πέρα από τις υπάρχουσες συνθήκες στον περιορισμό του δικαιώματος ψήφου των χωρών με μεγάλο έλλειμμα. Η Γερμανία οραματίζεται την αναστολή τουλάχιστον για ένα χρόνο των δικαιωμάτων ψήφου για τις αποφάσεις που λαμβάνονται στο επίπεδο της ΕΕ. Ο Μπαρόζο χαρακτήρισε επίσης «εικασία» την ιδέα, σύμφωνα με την οποία μία χώρα μπορεί να εγκαταλείψει το κοινό νόμισμα.

Μια διχασμένη ευρωπαϊκή ένωση

• Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΓΙΑ «ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ» ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ΤΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΕ ΒΟΡΕΙΟΥΣ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟΥΣ

• Του ΚΩΣΤΑ ΜΟΣΧΟΝΑ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Η οικονομική κρίση που ταρακουνάει την ευρωζώνη, με πρώτο θύμα την Ελλάδα, έχει χωρίσει, την Ευρώπη σε δύο ομάδες: τις χώρες του Βορρά και του Νότου. Με τη διαφορά ότι οι βόρειοι εκμεταλλεύονται την πολιτική και οικονομική αδυναμία των νοτίων και έχουν καθήσει κυριολεκτικά στο σβέρκο τους, αναλαμβάνοντας να δημιουργήσουν μια ευρωζώνη (και γενικά μια Ε.Ε.) στα μέτρα τους.

Παράδειγμα: η πρόταση του Βερολίνου για «ελεγχόμενη χρεοκοπία», η οποία θυμίζει την «περίπτωση της Αργεντινής». Πίσω απ’ αυτή την πρόταση κρύβεται η επιθυμία του Βερολίνου να αποβάλλεται από την ευρωζώνη ένα «απείθαρχο» μέλος της, μέσω αναδιάρθρωσης του χρέους και υποχρέωση να καταβάλει μέχρι το τελευταίο ευρώ τα οφειλόμενα στις τράπεζες. Η εν λόγω πρόταση η οποία συνδέεται με την Ελλάδα, προσκρούει σε αντιδράσεις αρκετών κρατών-μελών, ιδίως της Γαλλίας, διότι εκτιμάται ότι είναι ασαφής και έχει πολλά νομικά κενά. Αλλωστε, απαιτείται τροποποίηση της Συνθήκης, την οποία προσπαθεί να αποφύγει το Παρίσι.

Είναι γεγονός ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία ένδειξη αυτοκριτικής και σοβαρού προβληματισμού στην Ευρώπη των 16 αλλά και των 27. Κυριαρχεί το «όποιος δεν μπορεί, να φύγει» και η πολιτική του τιμωρού, ο καθένας κάνει το δικό του, όπως η Γερμανία με την απαγόρευση των shot selling, ο κάθε ανώτερος υπάλληλος της ΕΚΤ (βλέπε Σταρκ) δηλώνει από τη Φραγκφούρτη ό,τι του κατέβει (όπως ότι η Ελλάδα πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη) χωρίς μία κυβέρνηση, στην περίπτωση η ελληνική, να ζητήσει από τον προϊστάμενό του Ζαν Κλοντ Τρισέ να του τραβήξει το αφτί διότι είναι επικίνδυνος, η καγκελάριος Α. Μέρκελ δηλώνει ότι κινδυνεύει το ευρώ, αλλά η γαλλίδα υπουργός Κριστίν Λαγκάρντ δηλώνει το αντίθετο.

Γενικά ποτέ η Ε.Ε. δεν είχε φθάσει σε τέτοια πολιτική παρακμή. Ορισμένοι την αποδίδουν στους ηγέτες της, που αποδεικνύονται όλοι τους «πολιτικοί νάνοι». Αρκεί όμως, το επιχείρημα των κάτω του μετρίου ηγετών των 16 και των 27 για να δικαιολογηθεί αυτή η παρακμή της Ε.Ε.;

Πάντως, η πρώτη συνεδρίαση της «ομάδας δράσης» υπό τον πρόεδρο των 27 Χέρμαν Βαν Ρόμπαϊ για την ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης, απέδειξε ότι τα προβλήματα είναι ποικίλα και όλοι λίγο πολύ είναι συνυπεύθυνοι για την κατάσταση. Η Ελλάδα για τις «κουτοπονηριές» της και τα αλληλοκαρφώματα των κυβερνήσεών της, η Γερμανία για την καθυστέρηση της αποδοχής του μηχανισμού στήριξης τόσο προς την Ελλάδα όσο και γενικά των χωρών της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν κερδοσκοπικές επιθέσεις, η Γαλλία για την ανεκτική στάση της απέναντι στο «ξεροκέφαλο» Βερολίνο, η Επιτροπή για την έλλειψη πολιτικής τόλμης , ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ για τις αντιφατικές δηλώσεις του που έριχναν λάδι στη φωτιά και οι σκαδιναβικές χώρες που το παίζουν «τιμωροί» με σημαία την «κάθαρση» και τη «διαφάνεια»…

Ενα μέρος αυτού του κόσμου (ο Βορράς) ακολουθεί κατά πόδας το Βερολίνο, όπως επίσης, εν μέρει, η Κομισιόν, ενώ ο Νότος είναι υποχρεωμένος να «καταπίνει» τα πάντα χωρίς να αντιδρά. Αυτή είναι η εικόνα της «ενωμένης Ευρώπης» και ιδίως της ευρωζώνης σήμερα.

Ο Χέρμαν Βαν Ρόμπαϊ αναγνώρισε ότι κατά την πρώτη συνεδρίαση της «ομάδας δράσης» υπήρξε ευρεία συναίνεση των υπουργών Οικονομικών για τον έλεγχο των εθνικών προϋπολογισμών από τις Βρυξέλλες και την επιβολή αυστηρών κυρώσεων στις χώρες που συνεχίζουν να αγνοούν τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας για δραστική μείωση των ελλειμμάτων. Και τα δύο αποτελούν μεν προτάσεις της Κομισιόν, αλλά υπό την πίεση του Βερολίνου.

Από την άλλη πλευρά, ο Χ.Β. Ρόμπαϊ αναγνώρισε ότι οι προτάσεις που απαιτούν τροποποίηση της Συνθήκης της Λισαβόνας (εγγραφή της δέσμευσης για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στα εθνικά συντάγματα των κρατών-μελών, αναστολή δικαιώματος ψήφου στο Συμβούλιο Υπουργών) έχουν διχάσει τα κράτη-μέλη. Πράγματι, ορισμένες γερμανικές προτάσεις φθάνουν στα άκρα ή προϋποθέτουν τροποποίηση της Συνθήκης. Η διαδικασία τροποποίησης όμως είναι χρονοβόρα και μπορεί να γυρίσει «μπούμερανγκ».

Το επόμενο ραντεβού έχει οριστεί για τις 3 Ιουνίου, οπότε ενδεχομένως θα έχουν αποσαφηνιστεί περισσότερο οι θέσεις των εταίρων.

«Κάπου εκεί κάτω» στα σύνορα Ινδικού και Ειρηνικού

• Ο νέος ρόλος της Καμπέρας, ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Πεκίνο

Του SELIG S. HARRISON*

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Ο Εργατικός αυστραλός πρωθυπουργός, Κέβιν Ραντ, απάντησε αρνητικά στο αίτημα για αύξηση των δυνάμεων της χώρας του στο Αφγανιστάν, ωστόσο, δήλωσε την υποστήριξή του στην αμερικανική εμπλοκή. Από την ανάληψη της διακυβέρνησης, τον Δεκέμβριο του 2007, προσπαθεί να βελτιώσει τις σχέσεις της Αυστραλίας με τους ασιάτες γείτονές της, χωρίς να θέσει σε αμφισβήτηση την υποστήριξη της Καμπέρας στην Ουάσιγκτον.

Μια νέα σχέση με τις ΗΠΑ δοκιμάζει ο Κέβιν Ραντ. Η Αυστραλία μοιάζει με σημείωση στο υποσέλιδο ενός χάρτη. Υπάρχει, άραγε, πράγματι αυτή η χώρα γεωπολιτικά; Πολλοί αμφιβάλλουν -τόσο απαρατήρητη περνάει η «Down under» («κάπου εκεί κάτω», όπως την αποκαλούν ειρωνικά οι ίδιοι οι Αυστραλοί λόγω της γεωγραφικής θέσης της). Στην καλύτερη περίπτωση, προκαλεί το ενδιαφέρον των αναλυτών διεθνών σχέσεων για λόγους ευγενείας και μόνο. Η Αυστραλία δεν αποτελεί πυρηνική δύναμη, ούτε είναι μέλος των μεγάλων οργανισμών όπως η Ενωση των Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN)(1). Μήπως είναι μια μη-δύναμη;

Εκτη σε έκταση χώρα στον κόσμο, μόνιμα μέλος των δεκαπέντε πλουσιότερων χωρών του πλανήτη, με τον τρίτο καλύτερο δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (τον οποίο έχει καθιερώσει το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για την Ανάπτυξη [PNUD]), με άρτια εξοπλισμένες ένοπλες δυνάμεις, η Αυστραλία, παρά τους μόλις 22 εκατομμύρια κατοίκους της, έχει σημαίνοντα πολιτικό ρόλο στον Ειρηνικό. Σήμερα, η αντιπαράθεση για τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων της εθνικής ασφάλειας στο πλαίσιο μιας Νοτιοανατολικής Ασίας σε αναταραχή θέτει πολλά ερωτήματα.

Η πιο μεγάλη πρόκληση από την αρχή του έτους για τον Εργατικό πρωθυπουργό, Κέβιν Ραντ, που κυβερνά τη χώρα λίγο περισσότερο από δύο χρόνια, είναι να συνεχίσει να αποστασιοποιείται από τις βλαπτικές επιλογές που επέβαλε, από το 1996, ο συντηρητικός προκάτοχός του, Τζον Χάουαρντ. Η πολιτική του τελευταίου είχε περιορίσει, κατά τρόπο κραυγαλέο, την αυστραλιανή διπλωματία σε ρόλο υποτελούς των ΗΠΑ και είχε οδηγήσει στην απαξίωσή της. Υπό το κράτος της ευφορίας που προκάλεσε η επιτυχία της ειρηνευτικής παρέμβασης του αυστραλιανού στρατού στο Ανατολικό Τιμόρ με την υποστήριξη του ΟΗΕ, ο Χάουαρντ είχε σοκάρει τις γειτονικές χώρες δηλώνοντας ότι η χώρα του ήταν πλέον έτοιμη να παίξει τον ρόλο του βοηθού σερίφη, στον Ειρηνικό όπου η τήρηση της τάξης θεωρείται δικαίωμα των ΗΠΑ.

Την εικόνα αυτή ενίσχυσε η ανεπιφύλακτη συμμετοχή στην περιπέτεια του Ιράκ, το 2003 και, μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Μπαλί, το 2002(2), η προσυπογραφή των αρχών της «προληπτικής δράσης» κατά της τρομοκρατίας.

• Βοηθός των ΗΠΑ

Η διακήρυξη αυτή είχε προκαλέσει τις επίσημες διαμαρτυρίες της Ινδονησίας, των Φιλιππίνων, της Μαλαισίας και της Ταϊλάνδης, χωρών που έχουν υπογράψει αμυντικές συμφωνίες με την Καμπέρα. Οχι ότι ο επεμβατισμός της Αυστραλίας στην περιοχή των ζωτικών της συμφερόντων αποτελούσε έκπληξη για τις χώρες αυτές: η αποστολή χιλίων πεντακοσίων ανδρών στα Νησιά Σολομώντα το 2003(3) ή μιας εκατοντάδας στο Βασίλειο της Τόνγκα το 2006 είναι μονάχα τα πιο πρόσφατα παραδείγματα(4). Στο όνομα της «σταθεροποίησης της περιοχής» πάντα.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Φαμπρίς Αργκουνέ, ειδική στα θέματα της περιοχής και συγγραφέας του μοναδικού γαλλικού βιβλίου που είναι αφιερωμένο στη γεωπολιτική της χώρας(5), την εικόνα της «αλαζονικής» Αυστραλίας ενίσχυσε το εκρηκτικό μείγμα επεμβατισμού και μιας ρητορικής ταυτισμένης με την αμερικανική σημειολογία, η οποία τοποθετούσε αυθαίρετα τις γειτονικές χώρες (μεταξύ των οποίων την Παπουασία – Νέα Γουινέα) στην κατηγορία των «χρεοκοπημένων κρατών». Η ρητορική αυτή στην καλύτερη περίπτωση ενοχλούσε: ήδη από το 2002, ο Ροΐλο Γκολές, υπουργός Αμυνας των Φιλιππίνων, χαρακτήριζε «τη στάση του κ. Χάουαρντ βαθύτατα αλαζονική».

Το 2006, ήταν η σειρά του Μανασί Σογκαβάρε, πρωθυπουργού των Νησιών Σολομώντα, να χαρακτηρίσει την Καμπέρα «τρόμο της περιοχής και αλαζονικό έθνος». Ακολούθησε, την ίδια χρονιά, ο Μάικλ Σομάρε, πρωθυπουργός της Παπουασίας – Νέας Γουινέας, ο οποίος δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την οργή του: «Είναι ίδιον της αλαζονείας του λαού σας και των ηγετών σας να συμπεριφέρεστε στην περιοχή με τέτοιον τρόπο»(6).

Η θέση του Χάουαρντ, που στο εσωτερικό της χώρας είχε τη στήριξη κάποιων συντηρητικών «δεξαμενών σκέψης» με επιθετική ρητορική (Institute of Public Affairs, Centre for Independent Studies), καθώς και της επιθετικής προπαγανδιστικής αρθρογραφίας των εντύπων του νεοσυντηρητικού αυστραλού πολυεκατομμυριούχου Ρούπερτ Μέρντοχ, κατά τα φαινόμενα ανέστησε, κατά κάποιον τρόπο, την εθνική πολιτική της «προωθημένης άμυνας» της προ του 1970 εποχής, η οποία βασιζόταν αποκλειστικά στην ταύτιση (bandwagoning) με την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή.

Μπορούμε μήπως, εκ των υστέρων, να θεωρήσουμε την περίοδο αυτή μια απλή παρένθεση, συνδεδεμένη με την αντιτρομοκρατική υστερία, η οποία στηρίχθηκε περισσότερο στον μιμητισμό παρά σε δομικούς παράγοντες; Η γεωγραφία επηρεάζει αποφασιστικά την πολιτική και κανένα «προληπτικό δόγμα» δεν μπορεί να εξαλείψει το προφανές γεωστρατηγικό παράδοξο από το οποίο υποφέρει η Καμπέρα. Παρ’ όλο που στον Νότιο Ειρηνικό, όπου κυριαρχούν τα αναπτυσσόμενα μικρονησιωτικά κράτη, η Αυστραλία έχει συντριπτική ισχύ με οικονομικούς, πολιτισμικούς και πολιτικούς όρους, στον Βόρειο Ειρηνικό, όπου κυριαρχούν γίγαντες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ και η Ρωσία, η χώρα απλώς υπάρχει.

• Νέα δεδομένα

Υιοθετώντας εκ νέου μια τάση που είχε εμφανιστεί πριν από τουλάχιστον σαράντα χρόνια, η Καμπέρα έχει κάθε συμφέρον να αναπτύξει μια πιο αυτόνομη διπλωματία, λαμβάνοντας περισσότερο υπ’ όψιν τις μακροπρόθεσμες ασιατικές ισορροπίες: 60% του αυστραλιανού εμπορίου γίνεται σήμερα με την Ασία και, το 2007, η Κίνα υποσκέλισε την Ιαπωνία και έγινε ο πρώτος οικονομικός της εταίρος.

Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον της Αυστραλίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτή την πραγματικότητα. Ο ίδιος ο Χάουαρντ το είχε συνειδητοποιήσει. Ετσι, το 2004, ήταν ο πρώτος αυστραλός πρωθυπουργός που παρέστη σε σύνοδο του ASEAN, προκειμένου να θέσει τις βάσεις μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών. Την ίδια χρονιά, προσέφερε μεγάλη ικανοποίηση στο Πεκίνο, γνωστοποιώντας, διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών του, Αλεξάντερ Ντάουνερ -λίγο απερίσκεπτα, είναι η αλήθεια, δεδομένων των συμφωνιών με την Ουάσιγκτον(7)- πως η Αυστραλία δεν θα αισθανόταν «αυτομάτως» ότι την αφορά μια πιθανή σύγκρουση στο στενό της Ταϊβάν. Τέλος, το 2005, η Καμπέρα έγινε, μετά από πολλές διαπραγματεύσεις και παρά την έντονη αντίδραση κάποιων χωρών μεταξύ των οποίων και η Μαλαισία, μέλος του νέου οργανισμού της Ανατολικής Ασίας (East Asia Summit, EAS), της πολιτικής διεύρυνσης του ASEAN, στον οποίο συμμετέχουν επίσης η Κίνα, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία.

Αυτή την ασιατική στρατηγική επιβεβαιώνει ο Ραντ, με την ειδοποιό διαφορά ότι η διπλωματική του φρασεολογία, πιο ουδέτερη, συμβαδίζει πλέον με πολυμερείς δράσεις. Ενώ ο Χάουαρντ ήταν σφοδρός πολέμιος των απόψεων περί κλιματικής αλλαγής, η Καμπέρα υπέγραψε το Πρωτόκολλο του Κιότο, συμβολικά, την ημέρα που αναλάμβανε καθήκοντα ο Ραντ, στις 3 Δεκεμβρίου 2007. Επίσης, ο νέος πρωθυπουργός απέσυρε τους δύο χιλιάδες άνδρες των ενόπλων δυνάμεων από το Ιράκ, επικροτούμενος από τα γειτονικά μουσουλμανικά κράτη, όπως η Μαλαισία και η Ινδονησία. Από το 2008 δε, αμβλύνθηκαν οι περιορισμοί στην ασιατική μετανάστευση· τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς ο Ραντ ζήτησε, εξ ονόματος των Αυστραλών, συγνώμη από τους Αβορίγινες. Η Ασία επικρότησε ομόφωνα όλες αυτές τις αποφάσεις.

Στο μεταξύ, στις σχέσεις με την Κίνα διαφαίνεται διάθεση αμοιβαίας κατανόησης. Οχι τυχαία, ο αυστραλός πρωθυπουργός είναι ο μόνος δυτικός ηγέτης που μιλάει άπταιστα την επίσημη κινεζική διάλεκτο (στις συναντήσεις του με τον Χου Ζιντάο δεν παρίσταται διερμηνέας). Αλλη μια σημαντική ένδειξη είναι ότι σήμερα δεν γίνεται πια λόγος για τον «τετραμερή διάλογο», μια ιδέα της κυβέρνησης Μπους για τη συγκρότηση ενός συγκαλυμμένου αντικινεζικού μετώπου από την Αυστραλία, τις ΗΠΑ, την Ινδία και την Ιαπωνία.

Μακροπρόθεσμα, η Καμπέρα έχει έναν διπλό στόχο: την ενίσχυση της συμμαχίας με τις ΗΠΑ, με την παράλληλη ενεργό συμμετοχή της σε όλους τους οργανισμούς της περιοχής, οι οποίοι αποκτούν νέα δυναμική, και όπου η Αυστραλία θα μπορέσει να παίξει σημαντικό ρόλο. Οσο η περίοδος ψυχρότητας με την Ασία, της διακυβέρνησης Χάουαρντ, συνέπιπτε με την «παραμέληση» του Ειρηνικού από την κυβέρνηση Μπους τόσο οι προσανατολισμοί της κυβέρνησης Ομπάμα βρίσκουν το κατάλληλο στήριγμα στην πολιτική του Ραντ. Η κοινή ανάλυση συνοψίζεται σε μία φράση: η Νοτιοανατολική Ασία θα καθορίσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες του 21ου αιώνα.

Για να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην περιοχή, οι ΗΠΑ πρέπει να αναπτύξουν περισσότερο την ασιατική πολιτική τους, ικανοποιώντας έτσι τα αιτήματα μερικών από τους συμμάχους τους, όπως η Σιγκαπούρη ή οι Φιλιππίνες, που ανησυχούν για την ενίσχυση του Πεκίνου. Η Καμπέρα προσφέρεται να διευκολύνει τον επαναπροσδιορισμό των ΗΠΑ με μερικά ισχυρά επιχειρήματα.

Η αυστραλιανή κυβερνητική υπηρεσία βοήθειας και ανάπτυξης (AusAid) επενδύει εδώ και πολλά χρόνια στην περιοχή, μέσω πολυετών προγραμμάτων, όπως η περιφερειακή αυστραλιανή στρατηγική του Μεγάλου Μεκόνγκ, στο πλαίσιο της οποίας χρηματοδοτούνται, στο διάστημα 2007-2011, προγράμματα υποδομών, εκπαίδευσης και διαχείρισης των υδατικών πόρων στην Καμπότζη, στο Βιετνάμ, ακόμα και στο Λάος(8).

• Μικρά βήματα

Ωστόσο, η αποκατάσταση των ισορροπιών γίνεται με πολλές προφυλάξεις. Μερικές από τις πρόσφατες πρωτοβουλίες της Αυστραλίας ανταγωνίζονται με πολυμερείς ασιατικές δομές, οι οποίες λειτουργούν όλο και πιο αποτελεσματικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «Κοινότητα της Νοτιοανατολικής Ασίας εν όψει του 2020», την οποία παρουσίασε, πρώτη φορά, ο Ραντ, τον Ιούνιο του 2008, σε μια ομιλία του στην Asia Society του Σίδνεϊ και περιελήφθη στη Λευκή Βίβλο της άμυνας, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Μάιο του 2009(9).

Η «κοινότητα» προβλέπει έναν περιφερειακό μηχανισμό, ο οποίος μετατρέπει όλη τη Νοτιοανατολική Ασία σε ζώνη ελεύθερων συναλλαγών και θεσπίζει τη συνεργασία σε θέματα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, ασφάλειας και ενέργειας, καθώς και τη διαχείριση φυσικών καταστροφών και επιδημιών. Ο στόχος της πρωτοβουλίας είναι ασαφής. Μέχρι στιγμής κανένας περιφερειακός εταίρος δεν έχει ενστερνιστεί την ιδέα. Επιπροσθέτως, είναι εν δυνάμει ανταγωνιστική προς την EAS, που την έχει προωθήσει από την πρώτη στιγμή η Μαλαισία, η οποία δεν μπορεί να συγχωρήσει στην Αυστραλία ότι είχε για πολύν καιρό αγνοήσει τη δική της πρωτοβουλία.

Ομως, οι δυσκολίες του επαναπροσανατολισμού της Αυστραλίας έχουν βαθιές ρίζες και δεν εξαρτώνται μόνο από τις διμερείς της αντιπαραθέσεις με μερικούς «περίεργους» γείτονες.

Από την πλευρά των ασιατικών κρατών υπάρχουν δύο προσεγγίσεις του άγνωστου γεωπολιτικού αντικειμένου που συνιστά «η γωνιά της Δύσης», η ξεχασμένη στον Ειρηνικό. Από τη μία, είναι σαφές ότι κάποιοι τοπικοί παράγοντες έχουν ανάγκη την Αυστραλία, έστω και για να εξισορροπεί το βάρος της Κίνας: οι Φιλιππίνες, η Ταϊβάν, το Βιετνάμ (που ενισχύουν τους δεσμούς τους με την Καμπέρα) είναι μερικές από αυτές. Αντιθέτως, κάποια άλλα κράτη που έχουν κοινά σύνορα με την Αυστραλία, όπως η Παπουασία – Νέα Γουινέα, αρέσκονται στην καταγγελία του «ηθικιστικού» επεμβατισμού των «Aussies».

Η Ινδονησία, που δεν έχει συγχωρήσει στην Καμπέρα τον παραγκωνισμό της από τα τεκταινόμενα στο Ανατολικό Τιμόρ αλλά έχει ανάγκη και από συμμαχίες, τηρεί μια ενδιάμεση στάση. Αντιθέτως, θα στοιχημάτιζε κάποιος ότι καμία από τις παραπάνω χώρες, είτε είναι εκ των πραγμάτων σύμμαχοι, είτε επικριτικοί γείτονες, δεν έχει την αφέλεια να πιστεύει σε μια πραγματική «ασιατοποίηση» της Αυστραλίας, είτε αυτή διακηρύσσεται με τον διπλωματικό τρόπο του Ραντ, είτε με τις κουβέντες «έξω απ’ τα δόντια» του Χάουαρντ.

• Σταθερές αξίες

Εχουν, άραγε, άδικο που δεν πιστεύουν στην «Αυστραλασία»; Η Λευκή Βίβλος της άμυνας επιβεβαιώνει, όπως όλες οι προηγούμενες, ότι ο ακρογωνιαίος λίθος της εθνικής ασφάλειας είναι η συνθήκη ασφάλειας Αυστραλίας -Νέας Ζηλανδίας- ΗΠΑ του 1951 (ANZUS), και όχι η πολυμερής περιφερειακή συνεργασία(10): «Η κυβέρνηση πιστεύει ότι η συνεχής παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή, μέσω του δικτύου των συμμαχιών της που περιλαμβάνουν την Ιαπωνία, την Ινδία και την Αυστραλία, διασφαλίζει τη στρατηγική σταθερότητα της περιοχής με τον καλύτερο τρόπο (…)». Αυτό το αψεγάδιαστο πορτρέτο των αμερικανικών συμμαχιών στην Απω Ανατολή είναι διαλεκτικά συνδεδεμένο, στο ίδιο το ντοκουμέντο, με τον ταχύ επανεξοπλισμό μεγάλου μέρους της Ανατολικής Ασίας, ιδίως της Κίνας.

Τον Οκτώβριο του 2009, η συνάντηση του Ραντ με τον νέο αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων της Κίνας, στρατηγό Τσεν Μπινγκντέ, προσέφερε ικανοποιητικά διπλωματικά ανακοινωθέντα, χωρίς όμως να θιγεί το ζήτημα -που έχει γίνει εμμονή για την Αυστραλία- της στρατιωτικής ενίσχυσης του Πεκίνου, ο αμυντικός προϋπολογισμός του οποίου, που εκτιμάται στα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, χαρακτηρίζεται «αδιαφανής» από την Αυστραλία. Η Λευκή Βίβλος της Αυστραλίας το επισημαίνει σε σχετικά χαμηλούς τόνους: «(…) Ο ρυθμός, η έκταση και η δομή του εκσυγχρονισμού των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων μπορεί να προκαλέσει την ανησυχία των γειτονικών χωρών, αν δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένες και δικαιολογημένες».

Σε αυτό προστίθεται η εμπορική «επιθετικότητα» της Κίνας, την οποία καταγγέλλουν πλέον οι αυστραλιανοί οικονομικοί κύκλοι. Μετά από το άνοιγμα των αγορών της ενέργειας και των ορυχείων τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση παίρνει πλέον μέτρα για την προστασία των ορυκτών πόρων (ιδίως τα κοιτάσματα των σπανίων γαιών) και παρακολουθεί στενά τις κινεζικές επενδύσεις στον τομέα αυτό. Η ένταση στις σχέσεις μεταξύ του Πεκίνου και του αγγλοαυστραλιανού γίγαντα του μεταλλευτικού τομέα Rio Tinto, που είχε αρνηθεί την αύξηση του ποσοστού της Chinalco στο μετοχικό του κεφάλαιο από 9% σε 20%, είναι το τελευταίο επεισόδιο της αντιπαράθεσης.

Πέρα από μια πιο προσεκτική περιφερειακή συμπεριφορά, η κυβέρνηση Ραντ δεν προτίθεται να κάνει την παραμικρή κίνηση εξασθένισης του δικτύου των αμερικανικών συμμαχιών για τον περιορισμό της Κίνας. Βέβαια, ο αυστραλός πρωθυπουργός στηρίζει τις θέσεις Ομπάμα για τη μείωση των πυρηνικών όπλων, αποδεχόμενος την πρόταση της Διεθνούς Επιτροπής για τον Αφοπλισμό και τη μη Εξάπλωση των Πυρηνικών Οπλων που ζητάει από τις ΗΠΑ να μη διαθέτουν το 2025 περισσότερες από 500 πυρηνικές κεφαλές και απορρίπτει το δόγμα του πρώτου χτυπήματος. Είναι, όμως, σχετικά απομονωμένος σε σχέση με τους εγχώριους κύκλους στρατηγικής σκέψης.

Ο Αντριου Σίρερ, αρθρογράφος και καθηγητής στο Lowy Institute, προειδοποιεί από τις στήλες της «The Australian», ναυαρχίδας του ομίλου Μέρντοχ: «Η διατήρηση μιας αξιόπιστης αμερικανικής πυρηνικής αποτροπής θα γίνει ακόμα πιο σημαντική τώρα που η Ασία και η Κίνα προσπαθούν να καλύψουν την καθυστέρησή τους σε συμβατικό εξοπλισμό. Πρέπει να παραμείνει στις προτεραιότητες της κυβέρνησης Ομπάμα».

Για την Ουάσιγκτον, η Αυστραλία είναι, όσο ποτέ άλλοτε, το νότιο οχυρό της γραμμής Καμπέρα – Τζακάρτα – Μανίλα – Ταϊβάν – Τόκιο, μέσω της οποίας παρακολουθούνται οι παγκόσμιες ναυτικές πρωτοβουλίες μιας φιλόδοξης Κίνας(11). Η γραμμή αυτή πρέπει να αποκτήσει περισσότερη συνοχή. Ο άξονας Τόκιο – Καμπέρα, άλλοτε ανεπίσημος, ανανεώνεται πλήρως: Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η «Κοινή διακήρυξη συνεργασίας για την ασφάλεια», που υπέγραψαν ο ιάπωνας πρώην πρωθυπουργός Αμπε Σίζο και ο Χάουαρντ, τον Μάρτιο του 2007, και, κυρίως, το «Μνημόνιο για τη συνεργασία σε θέματα Αμυνας» (Memorandum on Defence Cooperation) του 2008. Το τελευταίο δημιουργεί δομές συνεργασίας μεταξύ των ιαπωνικών δυνάμεων αυτοάμυνας και του αυστραλιανού στρατού, με κοινές ετήσιες ασκήσεις, στους τομείς της καταστολής της τρομοκρατίας, της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας, της διατήρησης της ειρήνης και της ασφάλειας των θαλασσίων οδών.

Ολα αυτά είναι συνδεδεμένα με τον διάλογο για συμπληρωματικότητα δράσης με τις αμερικανικές δυνάμεις της Περιφερειακής Διοίκησης του Ειρηνικού (USPACOM). Μια «Κοινή Διακήρυξη Συνεργασίας για την Ασφάλεια» υπεγράφη τον Ιανουάριο του 2009 μεταξύ του αρχηγού των αυστραλιανών ενόπλων δυνάμεων και του ινδονήσιου ομολόγου του, ως συνέπεια της Συνθήκης του Λόμποκ (διμερής συνθήκη για την ασφάλεια που κύρωσαν η Τζακάρτα και η Καμπέρα το 2008). Η ανανέωση των συμφωνιών μεταξύ των κυρίων αξόνων της αμερικανικής συμμαχίας στη Νοτιοανατολική Ασία, που έχει αναλυθεί λεπτομερώς, οδηγεί σχεδόν στη λήθη την πρότερη μακρά ιστορία περιφερειακής στρατιωτικής συνεργασίας των Αυστραλιανών Ενόπλων Δυνάμεων (Australian Defence Force, ADF).

• Λεπτές ισσοροπίες

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όποιες και αν είναι οι διακηρύξεις της κυβέρνησης Ραντ, η συναίνεση σχετικά με το αυστραλιανό αμυντικό δόγμα δεν απειλείται. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει έντονη αντιπαράθεση για τη συμμετοχή της χώρας στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν και ο νέος υπουργός Αμυνας, Τζον Φόκνερ, εξέφρασε επίσημα την ελπίδα να επιστρέψουν οι χίλιοι πεντακόσιοι στρατιώτες το ταχύτερο δυνατό. Ομως, όλα αυτά είναι στο πνεύμα των καιρών και, δεδομένου ότι η αποχώρηση των Αμερικανών έχει ήδη προγραμματιστεί, η επιστροφή του αυστραλιανού εκστρατευτικού σώματος δεν συνιστά κάτι το ιδιαίτερο.

Αξονας Καμπέρας – Ουάσιγκτον ή αδυναμία αποστασιοποίησης; Στις 13 Φεβρουαρίου 2010, ο Γκρεγκ Σέρινταν, συντηρητικός αρθρογράφος της «The Australian», συνόψιζε ως εξής το δίλημμα: «Μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να προσφέρουν το πλαίσιο που διατήρησε τη σταθερότητα στην Ασία και προσέφερε ασφάλεια στην Αυστραλία τις τελευταίες δεκαετίες. Καμία άλλη δύναμη δεν το μπορεί, ούτε φυσικά, ούτε πολιτικά, ούτε ηθικά και, κυρίως, όχι η Κίνα»(12). Στην πραγματικότητα, όπως υπογραμμίζουν -για να το καταγγείλουν- οι αναλύσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς(13) ή εκείνες της συντηρητικής αντιπολίτευσης, επιχαίροντας, το Εργατικό Κόμμα, πέρα από μια διπλωματική και πολιτιστική «ασιατική» εξισορρόπηση, η οποία κατά βάθος είναι αρκετά εύθραυστη, δεν έχει εναλλακτική πρόταση για την ασφάλεια.

Παρά την πολιτική αλλαγή που έλαβε χώρα από τα τέλη του 2007, η «προσήλωση στην Αμερική» είναι βαθιά ριζωμένη στην Ωκεανία και σε έναν Ειρηνικό που έχει παραλύσει από το ξύπνημα του κινέζικου γίγαντα.

(1) Βιρμανία, Βιετνάμ, Ινδονησία, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Μπρουνέι, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες.

(2) Από τις τρομοκρατικές αυτές επιθέσεις σκοτώθηκαν διακόσιοι δύο άνθρωποι, ενενήντα οκτώ από τους οποίους ήταν αυστραλοί τουρίστες.

(3) Στο πλαίσιο της Περιφερειακής Αποστολής Βοήθειας στα Νησιά Σολωμόντα (Regional Assistance Mission to Solomon Islands, RAMSI), που συνεχίζει ακόμη τις δραστηριότητές της. http://www.ramsi.org

(4) Βλ. Jean-Marc Regnaux, «Une zone d’instabilite meconnue», «Le Monde diplomatique», Ιούνιος 2005.

(5) Fabrice Argounes, «Geopolitique de l’Australie», Βρυξέλλες, 2006.

(6) Απόσπασμα από ανακοίνωση της Fabrice Argounes «Une arrogance australienne au miroir de son voisinage » στο συνέδριο του 2007 της Association francaise de science politique (AFSP)

(7) Ο Τζον Χάουαρντ και ο υπουργός του είχαν βρεθεί αντιμέτωποι με σκληρή κριτική στο εσωτερικό της χώρας, ενώ προκάλεσαν και την ανησυχία των ΗΠΑ.

(8) http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/mekong.pdf

(9) Αυστραλιανή κυβέρνηση, υπουργείο Αμυνας, «Defence White Paper, Defending Australia in the Asia Pacific Century: Force 2030», Καμπέρα, 2 Μαΐου 2009, http://www.defence.gov.au

(10) Τους όρους αυτής της συνθήκης επικαλέστηκε η Καμπέρα την επαύριο της 11ης Σεπτεμβρίου, για να προσφέρει την πλήρη υποστήριξή της στις ΗΠΑ.

(11) Βλ. «Η Κίνα προβάλλει τις ναυτικές της φιλοδοξίες», «Le Monde diplomatique»-«Κ.Ε.», 23-8-09. Βλ. http://www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article235

(12) Greg Sheridan, «US will not abdicate its global dominance», The Australian, Σίδνεϊ, 13 Φεβρουαρίου 2010.

(13) http://www.greenleft.org.au

Κοινή άσκηση ΗΠΑ- Ν. Κορέας προαναγγέλει το Πεντάγωνο

Οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας σχεδιάζουν κοινή ανθυποβρυχιακή άσκηση στο «κοντινό μέλλον» τονίζει το αμερικάνικο Πεντάγωνο με ανακοίνωση του. Όπως αναφέρει, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε συζητήσεις σχετικά με το θέμα.

Νωρίτερα, ο Μπαράκ Ομπάμα, έδωσε εντολή στους στρατιώτες της χώρας του να συνεργαστούν με τη Νέα Κορέα για να είναι σε ετοιμότητα και να αποτρέψουν μελλοντική ενδεχόμενη ένταση από την πλευρά της Βόρειας Κορέας. Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου ανέφερε πως οι ΗΠΑ στηρίζουν τα σχέδια της Ν. Κορέας για να τιμωρήσει την Β. Κορέα για την βύθιση ενός πλοίου της. «Προσυπογράφουμε τις απαιτήσεις του προέδρου της χώρας, να απολογηθεί η Βορεια Κορέα, να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι αυτής της επίθεσης και το πιο σημαντικό όλων να σταματήσει την επιθετική και απειλητική συμπεριφορά του». Συνεχίζοντας, ο Ρόμπερτ Γκιμπς, τόνισε ότι «Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τη Νότια Κορέα και ο πρόεδρος έχει δώσει εντολές στους στρατιώτες να συνεργαστούν στενά με τους νοτιοκορεάτες ομόλογους τους για να εξασφασλίσουν ότι είναι σε ετοιμότητα να αποτρέψουν μελλοντική ένταση».

Η Αγκυρα «κολυμπάει στα βαθιά»

Του ΝΙΚΟΛΑ ΒΟΥΛΕΛΗ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν τόλμησε να μπει στα χωράφια των μεγάλων δυνάμεων, αναλαμβάνοντας, μαζί με τη Βραζιλία, την πρωτοβουλία να παρέμβουν στη διένεξη για τα πυρηνικά του Ιράν, διακινδυνεύοντας έτσι να διαταράξει τις σχέσεις της με τους παραδοσιακούς συμμάχους της, κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ενέργεια δεν ήταν σπασμωδική κίνηση δυο χωρών, που μετέχουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ως μη μόνιμα μέλη και θέλησαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Θα έπρεπε άλλωστε να γνωρίζουν ότι οι πέντε «μεγάλοι» (τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας) και η Γερμανία βρίσκονταν στην τελική φάση επεξεργασίας νέου ψηφίσματος – τέταρτου κατά σειρά- με το οποίο θα επιβληθούν νέες κυρώσεις κατά της Τεχεράνης.

Οι νέες κυρώσεις, που ανακοινώθηκαν την επομένη κιόλας, δεν αποβλέπουν τόσο στο να «παραλύσουν» το Ιράν -όπως ζητά ο Νετανιάχου- γιατί έπρεπε να εξασφαλιστεί η συναίνεση Μόσχας και Πεκίνου, που θέλουν να κρατούν τις ισορροπίες και να μη διακόψουν τις επωφελείς οικονομικές σχέσεις με την Τεχεράνη.

Αναβάθμιση

Η Τουρκία επιχειρεί έτσι μια ποιοτική αναβάθμιση του ρόλου της στον νέο πολυπολικό κόσμο, δείχνοντας ότι δεν φοβάται πρωτοβουλίες που ενισχύουν διεθνώς τη θέση της, έστω και αν δυσαρεστεί τις ΗΠΑ, οι οποίες την εκθείαζαν ως σημαντικό στρατηγικό εταίρο και μοντέλο ισλαμικής δημοκρατικής χώρας.

Οι τουρκικές αντιδράσεις δεν είναι καθόλου αποσπασματικές ή ευκαιριακές. Η αραβική και ισλαμική πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν έχει ανεβάσει το κύρος της σε ολόκληρη την Εγγύς και Μέση Ανατολή, όπου το Παλαιστινιακό και τα πυρηνικά του Ιράν είναι καθοριστικά ζητήματα. Η Τουρκία δεν θέλει νέο πόλεμο στην περιοχή της, ούτε πυρηνικά όπλα, ούτε κυρώσεις, γιατί αυτές επηρεάζουν την οικονομία της και τις σχέσεις της. Ετσι, προχώρησε σε μια γραπτή, δεσμευτική συμφωνία με το Ιράν, η οποία είναι η μόνη που έχει επιτευχθεί, αφού οι μεγάλες δυνάμεις δεν κατάφεραν τίποτε μέχρι τώρα.

Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν κρατά αποστάσεις για να μη θεωρηθεί αφελής ή όργανο της Τεχεράνης, τονίζοντας, μία μέρα αργότερα, ότι αν το Ιράν δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του, τότε η Τουρκία δεν θα έχει καμιά ευθύνη.

Ομως, η μεσολάβηση αυτή του δίνει την ευκαιρία να αμφισβητήσει την αξιοπιστία των μεγάλων δυνάμεων που έχουν πυρηνικά όπλα και ζητούν από τους άλλους να μην έχουν και ταυτόχρονα τις εκθέτει, γιατί ανέχονται το Ισραήλ με πυρηνικά όπλα και να μην δέχεται κανέναν έλεγχο.

Οι δυσκολίες

Αναμφίβολα, η Τουρκία θα δυσκολευτεί όταν θα έρθει προς ψήφιση το σχέδιο για τις νέες κυρώσεις, μολονότι οι Αμερικανοί εκτιμούν ότι έχουν ήδη εξασφαλίσει τις απαραίτητες εννέα (σε σύνολο δεκαπέντε) ψήφους. Ομως, το ζήτημα των πυρηνικών του Ιράν δεν τελειώνει με μία ακόμη ψηφοφορία, ούτε οι στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ ανατρέπονται με μια ακόμη διαφωνία.

Αλλωστε, κάποιοι ίσως σκέφτονται ότι χρειάζεται μια τουρκική απάντηση στο ψήφισμα επιτροπής του Κογκρέσου για την αρμενική γενοκτονία…

Οταν κάποιος θέλει να μπει στη λέσχη των μεγάλων πρέπει να είναι σε θέση να συμπεριφέρεται με κυνισμό μπροστά στις διεθνείς κρίσεις. Η φιλοδοξία της Βραζιλίας -αρκετά δικαιολογημένη- είναι να μπει κάποια στιγμή στον σκληρό πυρήνα των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Η Τουρκία, για την ώρα τουλάχιστον, δεν μπορεί να τρέφει τέτοιες ελπίδες, αλλά μπορεί να υπερηφανεύεται ότι εξαντλεί όλα τα περιθώρια -κυρίως προς Ανατολή και Νότο- μεσολαβώντας για εκτόνωση ή για ειρηνευτικές συνομιλίες. Αυτό αρκεί για να δείξει τις καλές προθέσεις της και να προλειάνει το δρόμο για υψηλότερους στόχους.

Μαίνονται οι συγκρούσεις στη Τζαμάικα

Τα βίαια επεισόδια στην Τζαμάικα επεκτείνονται και εκτός της πρωτεύουσας Κίνγκστον και η πρόσβαση στο αεροδρόμιο της πόλης έχει αποκλειστεί, ανακοίνωσε σήμερα το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.

«Το υπουργείο Εξωτερικών προειδοποιεί τους πολίτες να μην ταξιδεύουν στο Κίνγκστον και στις περιοχές γύρω από αυτό», επισημαίνεται στην ανακοίνωση. «Η πρόσβαση στο διεθνές αεροδρόμιο Νόρμαν Μάνλεϊ έχει αποκλειστεί εξαιτίας των συγκρούσεων ανάμεσα σε εγκληματικά στοιχεία και τις αστυνομικές δυνάμεις. Υπάρχει κίνδυνος τα βίαια επεισόδια να επεκταθούν και εκτός Κίνγκστον», προστίθεται στην ανακοίνωση. Η αστυνομία και ο στρατός της Τζαμάικα αντιπαρατίθενται σε βαριά οπλισμένες συμμορίες, αποφασισμένες να εμποδίσουν την έκδοση στις Ηνωμένες Πολιτείες ενός φερόμενου νονού των ναρκωτικών. Δύο αστυνομικοί έχουν χάσει τη ζωή τους και έξι έχουν τραυματιστεί μέχρι τώρα. Οι αρχές της Τζαμάικα ανακοίνωσαν την επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης στο Κίνγκστον και τα περίχωρά του, όπου η αστυνομία αντιμετωπίζει ένοπλες συμμορίες οι οποίες προσπαθούν να εμποδίσουν τη σύλληψη του Κρίστοφερ «Ντούντους» Κόουκ προκειμένου να εκδοθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το σοσιαλιστικό δίδυμο

Της ΗΡΑΣ ΦΕΛΟΥΚΑΤΖΗ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Ενας ισχυρός άνδρας, μια σιδερένια κυρία ή ένα ηγετικό δίδυμο θα είναι η προοπτική που θα διαμορφωθεί στις προκριματικές εκλογές του 2011 για την ανάδειξη του σοσιαλιστή προεδρικού υποψηφίου;

Το σασπένς παραμένει, παρά τη δυναμική επιστροφή του Ντομινίκ Στρός-Καν στην πρώτη γραμμή της γαλλικής επικαιρότητας. Ο κύριος ΔΝΤ κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα και πολυάριθμα βιβλία που κυκλοφορούν αυτή την εποχή προβάλλουν την προσωπικότητά του, την ακτινοβολία του, τον διεθνή ρόλο του στη ρύθμιση της οικονομικής κρίσης.

Ο Στρος-Καν θεωρείται «ο μοναδικός ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος» που μπορεί να νικήσει τον Σαρκοζί στις προεδρικές του 2012 από ποσοστό 65% των ερωτηθέντων στις δημοσκοπήσεις, ενώ 30% συγκεντρώνει η Μαρτίν Ομπρί και 19% η Σεγκολέν Ρουαγιάλ. Οι στροσκανικοί αφήνουν να εννοηθεί ότι σε περίπτωση που ο διευθυντής του ΔΝΤ είναι ο επικρατέστερος στην κοινή γνώμη, η προεδρική του υποψηφιότητα θα υποστηριχθεί από τη σοσιαλιστική ηγεσία. Οπότε, σε περίπτωση νίκης της αριστεράς, πρωθυπουργός θα αναλάμβανε η Μαρτίν Ομπρί, υπουργός Εξωτερικών ο Λοράν Φαμπιούς, πρόεδρος της Βουλής η Σεγκολέν Ρουαγιάλ.

Οι πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Στρος-Καν ενσαρκώνει το σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο και η ηγέτις του κόμματος την κοινωνική αριστερά. Μπορούν να συγκλίνουν και να συνυπάρξουν στην εξουσία η «στρατευμένη στους κοινωνικούς αγώνες» Ομπρί και ο «χαρισματικός κοσμοπολίτης σοσιαλδημοκράτης» Στρος-Καν, ο οποίος έχει εκφράσει κατά καιρούς αντίθεση με επίσημες σοσιαλιστικές θέσεις; Πρόκειται για δύο διαφορετικά προφίλ και προσανατολισμούς. Ο Νικολά Σαρκοζί διατυπώνει αμφιβολίες για το αν ο κύριος ΔΝΤ θα αφήσει τη «χρυσή του καρέκλα» και τον διεθνή ρόλο του για να επιστρέψει στη γαλλική πολιτική αρένα.

Ο Στρος-Καν έχει εξαπολύσει επιχείρηση γοητείας, προβάλλει το ηγετικό του προφίλ και εμφανίζεται σαν ο «από μηχανής θεός» της οικονομικής κρίσης. Σε βαρυσήμαντη συνέντευξή του στην εκπομπή μεγάλης ακροαματικότητας «Εσείς θα κρίνετε», στο κανάλι «France 2», δεν άνοιξε τα χαρτιά του ως προς τις προεδρικές του φιλοδοξίες. Εδειξε ανεξαρτησία σε σχέση με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, πρόβαλε τον σημαντικό ρόλο του επικεφαλής του ΔΝΤ, διαμήνυσε σε όσους διαδίδουν σενάρια για προεδρική του υποψηφιότητα ότι «δεν επιτρέπει σε κανέναν να μιλάει για λογαριασμό του» και ζήτησε «να τον αφήσουν ήσυχο να κάνει τη δουλειά του».

Στη συνέντευξή του επικεντρώθηκε κυρίως σε οικονομικά θέματα. Εξέφρασε την άποψη ότι «η ευρωζώνη δεν κινδυνεύει να εκραγεί, αλλά ο κίνδυνος είναι να λειτουργήσει άσχημα». Υποστήριξε ότι η λιτότητα δεν μπορεί να εφαρμόζεται για μακρά διαστήματα, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη επαναφοράς σε ανάπτυξη. Τόνισε ότι υπάρχουν λύσεις, αλλά πέρα από λόγια χρειάζονται έμπρακτες προσπάθειες και χωρίς καθυστερήσεις, για τη ρύθμιση των αγορών και την επαναφορά της εμπιστοσύνης στην πολιτική».

Η Μαρτίν Ομπρί, βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε θέση ισχύος μέσα στο κόμμα. Κατόρθωσε να βγάλει το κόμμα από τον εμφύλιο πόλεμο και εδραιώθηκε, ενώ αρχικά η ηγεσία της αποτελούσε αντικείμενο αμφισβήτησης. Ξεκίνησε δυναμικά την προετοιμασία για τις προεδρικές εκλογές με παρουσίαση αντιπροτάσεων για τη μεταρρύθμιση των συντάξεων και προωθεί το νέο σοσιαλιστικό πρόγραμμα, που επικεντρώνεται στη φιλοσοφία της «κοινωνικής μέριμνας». Τονίζει ότι «οι κοινωνίες πρέπει να φανούν αλληλέγγυες διασφαλίζοντας αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και όχι απλής επιβίωσης.

Στο ερώτημα ποιος τελικά θα είναι ο υποψήφιος του κόμματος η Μαρτίν Ομπρί απαντά: «Πιστέψτε με, δεν ξέρω ποιος από τους υποψηφίους σοσιαλιστές έχει τις περισσότερες πιθανότητες. Ξέρω ποιον δεν θα στηρίξω. Ολα τα υπόλοιπα μπορεί να αλλάξουν.

Τύμπανα πολέμου στην κορεατική χερσόνησο

Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιόνγκ-Ιλ, «έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του σε πολεμικό συναγερμό», μετέδωσε σήμερα το νοτιο-κορεατικό πρακτορείο «Γιονχάπ». Και η Γαλλία καταδικάζει τη βύθιση της νοτιοκορεατικής κορβέτας, σ’ επιφυλακή βρίσκεται ο ΟΗΕ.

Ο ηγέτης της Β. Κορέας Κιμ Γιονγκ Ιλ

Ας σημειωθεί πως η πληροφορία αυτή των Νοτιοκορεατών βασίζεται στη δήλωση Βορειοκορεατών παρατηρητών στην κοινή μεθόριο, που ερωτηθέντες ανέφεραν ότι «δικές τους πηγές τούς ενημέρωσαν» ότι, «ανώτατη στρατιωτική πηγή (της Β.Κορέας), κατ’εντολήν της πολιτικής της ηγεσίας, έδωσε την εντολή να τεθούν σε πολεμικό συναγερμό οι ένοπλες δυνάμεις» Βόρειας Κορέας, χωρίς να δώσουν άλλες λεπτομέρειες.

Η Γαλλία προσχώρησε, από σήμερα, στην ομάδα των κρατών, που καταδίκασαν τη Βόρεια Κορέα ζητώντας «να τιμωρηθεί», επειδή βύθισε νοτιο-κορεατικό πολεμικό πλοίο (μία κορβέτα) την 26η Μαρτίου, μ αποτέλεσμα 46 ναυτικοί να πνιγούν.

Στο Παρίσι το υπουργείο των Εξωτερικών ζήτησε σήμερα επίσημα, το «Συμβούλιο Ασφάλειας του ΟΗΕ να επιληφθεί της υπόθεσης αυτής».

Η Γαλλία ανήκει στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου. Στη γαλλικλή επίσημη ανακοίνωση, το συμβάν αυτό χαρακτηρίστηκε «εγκληματική ενέργεια».

Από την πλευρά του, ο γγ του ΟΗΕ κ. Μπαν Γκι Μουν χαρακτήρισε τη βύθιση της νοτιο-κορεατικής κορβέτας ως «τη σοβαρότερη πρόκληση των τελευταίων 10ετιών στην κορεατική χερσόνησο».

Η Πιονγιάνγκ έχει απειλήσει την Σεούλ με «καθολικό πόλεμο», αν η τελευταία καταφύγει σε εναντίον της μέτρα, σε σχέση με το ανωτέρω πολεμικό συμβάν.

Ξεκίνησε ο σινο-αμερικανικός διάλογος

Στην Κίνα βρίσκεται σήμερα η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον και ο υπουργός Οικονομικών, Τίμοθι Γκάιτνερ, συνοδευόμενοι από πολλούς Αμερικανούς αξιωματούχους όπου θα συμμετέχουν στις διήμερες, υψηλού επιπέδου, συνομιλίες με την κινεζική ηγεσία.

Κύρια θέματα στην πολιτική ατζέντα είναι η πρόσφατη κρίση στην περιοχή της Κορέας, με τη βύθιση ενός νοτιοκορεατικού σκάφους πιθανά  από βορειοκορεατική τορπίλη, οι πιθανές κυρώσεις κατά του Ιράν, καθώς και θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας. Τη μερίδα του λέοντος, ωστόσο, στις διαβουλεύσεις θα έχει η οικονομία και οι σχέσεις ανάμεσα στην πρώτη και στην τρίτη οικονομική δύναμη του πλανήτη.

Όπως τόνισε ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης, Ουάνγκ Τσισάν, οι διμερείς συνομιλίες στόχο έχουν να προωθήσουν μία στιβαρή, διαρκή παγκόσμια ανάπτυξη.

Από την πλευρά του, ο Τίμοθι Γκάιτνερ τόνισε πως οι ΗΠΑ και η Κίνα οφείλουν να συνεργασθούν για να χαλαρώσουν τα εμπόδια στις εμπορικές σχέσεις και για να εδραιωθεί μία πιο ισόρροπη παγκόσμια ανάπτυξη.

Ο Αμερικανός υπουργός στην εναρκτήρια ομιλία του, ανέφερε ότι η παγκόσμια οικονομία έχει βελτιωθεί συντομότερα απ’ ότι αναμενόταν.

Στις προετοιμασμένες δηλώσεις του για την έναρξη του διαλόγου, ο Γκάιτνερ καλεί εμμέσως την Κίνα να χαλαρώσει τις πολιτικές «γηγενούς καινοτομίας», που βασίζεται στην παροχή μεγαλύτερου μεριδίου στις κινεζικές εταιρείες στις νέες υψηλές τεχνολογίες που αναπτύσσονται στην Κίνα.

«Η καινοτομία αποτελεί το κλειδί για ένα μέλλον με ευημερία και η καινοτομία ευδοκιμεί καλλίτερα όταν οι αγορές είναι ανοικτές, ο ανταγωνισμός δίκαιος και ο προστατευτισμός υπάρχει μόνον για τις ιδέες και τις εφευρέσεις», προσθέτει ο Γκάιτνερ.

Ο Γκάιτνερ στις δηλώσεις του δεν κάνει άμεση αναφορά στην αμερικανική επιθυμία να επιτρέψει η Κίνα υπερτίμηση του εθνικού της νομίσματος, αλλά υπαινίσσεται πως οι δύο χώρες οφείλουν να επιζητήσουν μία πιο ισόρροπη ανάπτυξη.

«Καθώς εμείς μεταρρυθμίζουμε την αμερικανική οικονομία για να προωθήσουμε την αποταμίευση και τις επενδύσεις, έτσι και η Κίνα μεταρρυθμίζει το μοντέλο ανάπτυξής της προς την κατεύθυνση της εγχώριας ζήτησης και της κατανάλωσης», δηλώνει.

«Τα κοινά μας συμφέροντα εντοπίζονται σε μία στιβαρότερη και πιο ανθεκτική παγκόσμια οικονομία, όπου η ανάπτυξη είναι πιο εξισορροπημένη, τόσο εντός, όσο και μεταξύ των κρατών», τονίζει ο Γκάιτνερ, ο οποίος στη συνέχεια θα μεταβεί για συνομιλίες στη Βρετανία και τη Γερμανία, σε μία προσπάθεια να εξισορροπηθούν η ευρωπαϊκή οικονομία και οι χρηματαγορές.

Από την πλευρά της η Χίλαρι Κλίντον υποστηρίζει πως μια απόφαση του ΟΗΕ θα στείλει ηχηρό μήνυμα στο Ιράν, ενώ κάλεσε την Κίνα σε συνεργασία για την επίλυση της κρίσης στην κορεατική χερσόνησο.

«Το σχέδιο απόφασης με την οποία συμφωνούν όλοι οι εταίροι της ομάδος 5+1 (τα πέντε μέλη του Σ.Α του ΟΗΕ και η Γερμανία) αποστέλλει ένα σαφές μήνυμα στην ιρανική ηγεσία: σεβαστείτε τις υποχρεώσεις σας, ή θα αντιμετωπίσετε μία αύξουσα απομόνωση και τις συνέπειές της», τόνισε η Κλίντον κατά την έναρξη της σινο-αμερικανικής διάσκεψης.

«Η προοπτική ενός Ιράν με πυρηνικά όπλα ανησυχεί όλους μας. Και για επιλυθεί αυτή η απειλή, έχουμε ακολουθήσει μαζί μία διπλή προσέγγιση: προσήλωση και πίεση, με στόχο να ενθαρρύνουμε ν’ αλλάξει κατεύθυνση», υπογραμμίζει η Κλίντον.

«Καθώς εμείς θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στη Νέα Υόρκη, εναπόκειται πλέον στο Ιράν να αποδείξει πως οι πράξεις του θα εξαρθούν στο ίδιο ύψος με τις ευθύνες του», πρόσθεσε.

Όσον αφορά την πρόσφατη κρίση στην κορεατική χερσόνησο, με την πιθανή βύθιση ενός νοτιοκορεατικού σκάφος από βορειοκορεατική τορπίλη, η Κλίντον εξέφρασε την ελπίδα να «συνεργασθούν» η Κίνα με τις ΗΠΑ για διευθετήσουν την κατάσταση.

«Η Βόρειος Κορέα είναι μία υπόθεση άμεσης ανησυχίας. Τον τελευταίο χρόνο συνεργαστήκαμε για να ψηφίσουμε και να εφαρμόσουμε μία ισχυρή απόφαση του Σ.Α του ΟΗΕ, σήμερα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μία νέα πρόκληση», τόνισε η Κλίντον.

«Θα πρέπει να εργασθούμε από κοινού ξανά για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την πρόκληση με στόχο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην κορεατική χερσόνησο», πρόσθεσε η ίδια.

Από την πλευρά του ο Κινέζος πρόεδρος Χου Ζιντάο δήλωσε σήμερα, σύμφωνα με όσα μεταδίδουν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, πως η Κίνα θα εξακολουθήσει να εργάζεται για τη μεταρρύθμιση του νομισματικού της συστήματος και για την φιλελευθεροποίηση της οικονομίας της με ακόμη περισσότερες μεταρρυθμίσεις.

Ο Χου τόνισε επίσης πως είναι πέρα για πέρα φυσικό οι ΗΠΑ και η Κίνα να διαφωνούν σε ορισμένα ζητήματα και πως ανάγκη είναι κάποια ευαίσθητα ζητήματα να τυγχάνουν της δέουσας μεταχείρισης.

Ο ίδιος πρόσθεσε πως η Κίνα, τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, θα καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να ενισχύσει την εγχώρια ζήτηση και την οικιακή κατανάλωση.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ: Έξι οι επίδοξοι ηγέτες του Εργατικού Κόμματος

Δύο νέα ονόματα προστέθηκαν σήμερα στη λίστα των υποψηφίων για την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος στη Βρετανία, το οποίο έχασε την εξουσία ύστερα από 13 χρόνια στις εκλογές που έγιναν στις αρχές του μήνα, ανεβάζοντας σε έξι τον αριθμό των επίδοξων ηγετών του.

Η πρώτη μαύρη γυναίκα βουλευτής και υποψήφια για την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας, Νταϊάν Άμποτ

Οι δύο νέοι υποψήφιοι είναι η Νταϊάν Άμποτ, η πρώτη μαύρη γυναίκα βουλευτής της Βρετανίας, και ο πρώην υπουργός Υγείας Αντι Μπέρναμ.

Η πρώτη δήλωσε ότι ήρθε η ώρα να διευρυνθεί η λίστα των υποψηφίων που μέχρι τώρα, σύμφωνα με τους παρατηρητές, επικεντρώνεται σε λευκούς σαραντάρηδες άντρες. Η Αμποτ είναι απόφοιτος του πανεπιστημίου και πρώην δημοσιογράφος της τηλεόρασης, ειδήμων του πολιτικού τηλεοπτικού ρεπορτάζ. Σχεδόν 60 ετών σήμερα, έγινε η πρώτη μαύρη γυναίκα βουλευτής το 1987 και υπήρξε δραστήριο μέλος του κοινοβουλίου.

Ο 40χρονος Αντι Μπέρναμ είναι επίσης απόφοιτος του Cambridge και σύμφωνα με τις δηλώσεις του θέλει να «διορθώσει» τα μειονεκτήματα του κόμματος που συνοψίζει στην πολιτική του για τη μετανάστευση, τις κατηγορίες που δέχεται για αντικοινωνική συμπεριφορά και την πολιτική του απέναντι στους συνταξιούχους.

Η ήττα των Εργατικών στις πρόσφατες εκλογές οδήγησε στην αναζήτηση νέας πολιτικής κατεύθυνσης. Επικρατέστερος στην κούρσα διαδοχής του Μπράουν θεωρείται ο 44χρονος Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, πρώην υπουργός Εξωτερικών και διατελέσας σύμβουλος του Τόνι Μπλερ, εκπρόσωπος της κεντρώας πτέρυγας του κόμματος. Υποψήφιος είναι επίσης και ο 40χρονος αδελφός του Εντ, πρώην υπουργός Ενέργειας και Κλιματικών Αλλαγών. Οι υποστηρικτές του τελευταίου υποστηρίζουν ότι είναι ενωτικός υποψήφιος, ο οποίος μπορεί να συμβάλει στον τερματισμό της μακροχρόνιας κόντρας ανάμεσα στους «μπλερικούς» και τους «μπραουνικούς».

Έτερος υποψήφιος είναι ο 43χρονος Εντ Μπολς, «δεξί χέρι» του Μπράουν στο υπουργείο Οικονομικών προτού αναλάβει το Παιδείας, ο οποίος ανακοίνωσε χθες Τετάρτη την υποψηφιότητά του λέγοντας ότι το κίνητρό του είναι η αναθέρμανση της στήριξης των ψηφοφόρων, οι οποίοι έχασαν την εμπιστοσύνη τους στο κόμμα για θέματα όπως η μετανάστευση ή το κόστος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Ο 58χρονος βουλευτής Τζον Μακντόνελ, ελάχιστα γνωστός εκτός κόμματος, γνωστοποίησε επίσης χθες ότι θα θέσει υποψηφιότητα και δεσμεύτηκε ότι υπό την ηγεσία του το κόμμα που ίδρυσαν τα συνδικάτα το 1900, θα επιστρέψει στις ρίζες του και θα προωθήσει το σοσιαλιστικό του πρόγραμμα.

Το κεντρο-αριστερό Εργατικό κόμμα αναζητεί τον άνθρωπο που θα διαδεχθεί τον πρώην πρωθυπουργό Γκόρντον Μπράουν, ο οποίος παραιτήθηκε στις αρχές του μήνα μετά την εκλογική του ήττα. Οι Εργατικοί θα εκλέξουν τον αρχηγό τους μέσα σε τέσσερις μήνες. Η μυστική ψηφοφορία θα ξεκινήσει στις 16 Αυγούστου και θα ολοκληρωθεί στις 22 Σεπτεμβρίου και το όνομα του νικητή θα ανακοινωθεί κατά το ετήσιο συνέδριο του κόμματος στις 25 Σεπτεμβρίου.

Σήμερα τη Βρετανία κυβερνά συνασπισμός Συντηρητικών-Φιλελεύθερων Δημοκρατών, ο πρώτος συνασπισμός μετά το ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο.